محمدعلی نجفی: به گزینی روحانی

 

مهدی بهلولی 

روزنامه ی بهار، ۷ مردادماه ۹۲

برگزیدن محمدعلی نجفی، به عنوان وزیر آموزش‌وپرورش دولت یازدهم، بی‌گمان یکی از بهترین گزینش‌های حسن روحانی است. روحانی با این کار نشان داد که به آموزش‌وپرورش اهمیت می‌دهد زیرا نجفی، انسانی باسواد، مدیری توانمند، شخصی آشنا به آموزش‌وپرورش و از همه مهم‌تر بسیار باشخصیت است. روحانی، همچنین نشان داد که به سخنان پیش از انتخابات خود درباره آموزش‌وپرورش پایبند مانده است. برای اثبات درستی این ارزیابی، به ناگزیر باید به گوشه‌هایی از سخنان روحانی در پیش از انتخابات نگاهی بیندازیم؛ سخنانی که در آن‌ها به نقدهای خود درباره آموزش‌وپرورش کنونی می‌پردازد: «اجرای شتابزده و عجولانه بعضی از مفاد و بندهای سند تحول نظام آموزشی موجب شده است که تنش‌ها و ناهماهنگی‌ها در مدارس ما افزایش یابد.
برای مثال طرح هوشمند‌سازی مدارس بدون آن‌که بنیان‌های آن فراهم‌ آید و ابزارها و آموزش‌های ملازم با آن مهیا شود، به‌طور نمایشی و خودنمایانه و تنها برای بالا بردن آمار و کسب امتیاز برای مدیران میانی، در حال اجراست... من تصور می‌کنم جامعه ما تصوری آرمانی از معلم ساخته و دائم انتظاراتی از او دارد، ولی متناسب انتظاراتش به معلم اهمیت و امکانات نمی‌دهد. معلم‌ها به این‌که دائم آن‌ها را با عبارات عاشقانه و ادبی تقدیس کنیم نیاز ندارند، باید مشکلات اقتصادی‌شان را حل کرد... . فشار مدیران اداره‌های آموزش‌وپرورش برای کسب ‌درصد قبولی بالا و به دنبال کسب رتبه در منطقه و شهر و استان و غیره، آن‌ها را در مسیر نادرستی انداخته است.

تحت فشار بودن دبیران از سوی مدیران آموزشگاه‌ها برای گزارش‌هایی که تصنعی بودن آن‌ها وجدان معلمان را می‌آزارد مسئله مهمی است... من تصور می‌کنم ریشه این‌گونه مسائل را باید در نگاه سیاسی به آموزش‌وپرورش دید. همین نگاه است که رابطه مراکز تولید دانش درباره تعلیم و تربیت را با آموزش‌وپرورش ما قطع کرده است. این خیلی بد است که در نظام آموزش‌وپرورش ما به تمامی دستاوردهای علوم در زمینه تعلیم و تربیت، برنامه درسی و سایر حوزه‌های مرتبط، با دیده شک و تردید نگاه می‌کنند گویی این‌ها هیچ نسبتی با آموزش‌وپرورش ایران ندارند. از یک طرف تمام دستاوردهای علوم تربیتی و برنامه‌ریزی درسی جدید جهان را نفی می‌کنند و از طرف دیگر به شدت بر طبل هوشمندسازی که دستاورد ابزاری و سخت‌افزاری دنیای جدید است، می‌کوبند. این مسئله از سیاسی دیدن آموزش‌وپرورش ناشی می‌شود.»
با نگاهی به سخنان بالا، روشن می‌شود که حسن روحانی از شتاب‌زدگی، شعار‌زدگی، صوری‌گرایی و آمارسازی در آموزش‌وپرورش انتقاد می‌کند و از دوری این نهاد از دستاوردهای نوین ‌اندیشگی جهانی خرده می‌گیرد. ناگفته پیداست که با این نگرش، وزیر آموزش‌وپرورش روحانی هم باید اهل دانش نوین و بدون گرایش به صوری‌گرایی و ظاهرسازی باشد و همچنین کسی که با سپهر چیره بر علم بشری و فرآیندهای راستین پیشرفت آن، از نزدیک آشنایی داشته باشد. تا آنجا که نگارنده می‌داند محمدعلی نجفی، چنین شخصیتی است. نجفی تحصیل‌کرده ریاضی در آمریکاست و از ذهنیتی علمی و گشوده برخوردار است. از این‌ها که بگذریم نزد بسیاری از فرهنگیان نیز جایگاه ویژه‌ای دارد و شمار چشمگیری از آن‌ها از ایشان و دوران 9‌ساله وزارتشان بر آموزش‌وپرورش، به نیکی یاد می‌کنند. پس می‌توان پذیرفت که محمد‌علی نجفی، گزینه‌ای است شایسته برای آموزش‌وپرورش کنونی ما.
تنها نکته‌ای که می‌ماند این است که نجفی وزیری است که نامش با مدرسه‌های غیرانتفاعی گره خورده، یعنی نقطه آغاز مدرسه‌های غیرانتفاعی، در دوران ایشان بوده است. حسن روحانی در پیش از انتخابات، به درستی از وضعیت کنونی مدرسه‌های غیرانتفاعی و طبقاتی شدن آموزش، به انتقاد برخاست: «ساده‌ترین مسئله این است که اصل سی‌ام قانون اساسی که می‌گوید «دولت موظف است وسائل آموزش‌وپرورش رایگان را برای همه ملت تا پایان دوره متوسطه فراهم سازد و وسائل تحصیلات عالی را تا سرحد خودکفایی کشور به‌طور رایگان گسترش دهد» را محقق نکرده‌ایم. امروز در مدارس دولتی هم از مردم شهریه می‌گیرند، حالا اسمش را چیزهای مختلف می‌گذارند. دوم، عدالت در آموزش هم رعایت نشده است.
نمی‌شود یک عده‌ای مدارس دولتی بروند که در سال گذشته دیدیم به خاطر آتش گرفتن بخاری‌های غیراستانداردش چه بلایی سر عزیزان مردم آمد و یک عده‌ای مدارسی بروند که شهریه هر سال تحصیلی‌اش بیش از 20میلیون تومان است و امکانات خاص به دانش‌آموز ارائه می‌شود. آموزش‌وپرورش طبقاتی شده است و من واقعا می‌ترسم از روزی که بهترین دانشگاه‌ها فقط مال فرزندان طبقات بالایی باشد که پول دارند تا آموزش خصوصی را بخرند. مدارس به دو دسته خوب و بد تقسیم شده‌اند و عدالت آموزشی واقعا رعایت نمی‌شود.»
گرچه نجفی در پیش و پس از انتخابات به مسئله مدرسه‌های غیرانتفاعی پرداخت اما شاید بهتر باشد که در روزهای آینده، بیشتر در این‌باره توضیح دهد. آن‌گونه که این نگارنده می‌داند نجفی از مدرسه‌های غیرانتفاعی و برپایی آن‌ها در سال‌های واپسین دهه 60 دفاع می‌کند زیرا شمار دانش‌آموزان آن زمان ایران 19‌میلیون نفر بود و دولت توانایی اداره کردن همگی آن‌ها را نداشت. نجفی البته در آن زمان و در برابر مدرسه‌های غیرانتفاعی، مدرسه‌های نمونه دولتی را هم برپا کرد تا بتواند از یکه‌تازی مدرسه‌های غیرانتفاعی جلوگیری کند. اما آن‌گونه که گفته شد باید در روزهای آینده به انتظار دیدگاه‌های نجفی درباره آموزش‌وپرورش و از آن میان، شرایط کنونی مدرسه‌های غیرانتفاعی نشست.   

http://baharnewspaper.com/News/92/05/07/16008.html