آموزش و پرورش را دیگرگونه بنگریم

        

                            مهدی بهلولی،روزنامه شهروند،ص جامعه،5 آبان 93

 به نزد کسانی که آموزش و پرورش ایران و خبرهای آن را دنبال می کنند سخن از "آمار بالای دانش آموزان" سخن آشنایی است. یعنی از بیش از بیست و پنج سال پیش که شمار دانش آموزان ایران پیرامون 18- 19  میلیون تن بود تا هم اکنون که یک سوم کاهش یافته و به پیرامون 5/12 میلیون رسیده است، کمابیش همه ی فرادستان آموزش و پرورش ایران،شمار دانش آموزان کشور را بالا اعلام کرده اند. همین آمار بالای ادعایی و این که دولت نمی تواند به این شمار از دانش آموزان،آموزش درست و حسابی بدهد،خود دلیلی شده برای برخی تصمیم گیری های مهم در گستره ی آموزش و پرورش. برای نمونه این که چون این آمار بالاست پس درصدی از آن – آنگونه که گفته می شود پیرامون ده در صد - بایستی به مدرسه های پولی (خصوصی) فرستاده شوند. 

 اما آمار برخی از کشورهای دیگر جهان و منطقه درستی این سخنان را به چالش می گیرند. ایران بیش از 75 میلیون تن جمعیت دارد و پیرامون 5/12 میلیون دانش آموز،پس نسبت دانش آموزان به جمعیت،نزدیک به 17 است. اما،برای نمونه،کشور فرانسه، با 65 میلیون جمعیت نزدیک به 16 میلیون دانش آموز و 2 میلیون دانشجو دارد . نسبت دانش آموزان این کشور به جمعیت کشور،نزدیک به 25 درصد است. یا آمریکا،با بیش از 315 میلیون جمیعت پیرامون 55 میلیون دانش آموز دارد که نسبت آن می شود 17 درصد. ترکیه با 76 میلیون جمعیت،13 میلیون دانش آموز دارد یعنی کمی بیش از 17 درصد. افغانستان با کمتر از 30 میلیون جمعیت، پیرامون 5/11 میلیون دانش آموز دارد که نسبت آن نزدیک 38 درصد می شود.

 با توجه به آمار و کشورهای بالا- که در اینجا به عنوان نمونه ای از کشورهای جهان و منطقه برگزیده شدند - روشن می شود که سخن از شمار بالای دانش آموزان ایرانی سخنی درستی نمی باشد. به ویژه اگر این نکته را هم در نظر بگیریم که درصد دانش آموزان ایران،که کشوری در حال توسعه به شمار می رود با درصد دانش آموزان کشورهای توسعه یافته ای همچون آمریکا و فرانسه برابری می کند و یا حتی از آنها کمتر است. این نیز درخور یادآوری است که در آمریکا که کاپیتالیستی ترین کشور جهان دانسته می شود 10 درصد دانش آموزان،به مدرسه های پولی می روند. این نسبت هم اکنون در ایران پیرامون  8  درصد است و فرادستان آموزش و پرورش در تلاشند آن را به 10  درصد برسانند. و اگر این را هم در نظر بگیریم که بسیاری از مدرسه های دولتی ایران،هم اکنون سال هاست که دیگر رایگان به شمار نمی روند و درصدی از هزینه های خود را از خانواده ها می گیرند روشن می شود که ایران در پولی سازی آموزش و پرورش،گوی سبقت را از کشورهای سرمایه داری جهان هم ربوده است! بگذریم از کشورهای همچون ترکیه،فرانسه، فنلاند،سوئد،کره جنوبی و بسیاری کشورهای دیگر جهان،که آموزش و پرورش آنها سراسر رایگان است و یا درصد ناچیزی از آن پولی است.

 آموزش و پرورش در جهان و در بسیاری از سندهای حقوقی و آموزشی،به عنوان یکی از وظیفه های دولت ها شناخته شده است. دولت ها وظیفه دارند آموزش و پرورش رایگان و کیفی فراخور زمانه را به شهروندان خود ارائه نمایند. پولی سازی آموزش و پرورش و به بهانه های گوناگون شانه خالی کردن دولت ها از زیر بار مالی آموزش و پرورش،پیامدهای گوناگونی دارد. در یکی از واپسین گزارش ها درباره ی پولی سازی آموزش و پرورش می خواندم که خصوصی سازی آموزش و پرورش به تبعض جنسیتی در جهان دامن می زند. خانواده های تنگ دست،راحت تر از آموزش فرزندان دختر خود چشم می پوشند تا فرزندان پسر.

 پولی سازی آموزش و پرورش البته فرآیندی است فراگیرشونده،که سویه های گوناگون و پیش بینی ناپذیر می گیرد. هم اکنون داد برخی از اندیشه وران اقتصادی آمریکا از گسترش فرهنگ مصرفی و پولی در مدرسه ها بلند شده است. برای نمونه مایکل سندل،در کتاب " آنچه با پول نمی توان خرید" در انتقاد به گسترش این سیاست و فرهنگ مصرف گرایی در مدرسه ها می نویسد : "به دانش آموزی که خیلی از دوران کودکی اش صرف آموزش برای زندگی در جامعه ای مصرف گرا می شود،آسان نمی توان یاد داد که شهروندی با تفکر انتقادی درباره ی جهان پیرامونش باشد... تبلیغات تجارتی،انسان را تشویق به خواستن چیزها و برآوردن خواسته هایش می کند،در حالی که مدرسه می خواهد به انسان بیاموزد که نقادانه به خواسته هایش بیندیشد و آنها را مهار کند یا ارتقاء دهد. تبلیغات به دنبال ایجاد مصرف کننده است،مدرسه در پی تربیت شهروند... موقعی که بازاریاب ها هجوم می آورند،مدرسه های به ستوه آمده از بحران مالی،افزایش مالیات ها،کاهش بودجه ها،و افزایش تعداد محصلان،چاره ای جز این نمی بینند که درها را به روی آنها باز کنند. ولی بیشتر،ما مردم مقصریم تا مدارس. در عوض این که بودجه عمومی برای آموزش فرزندانمان را افزایش بدهیم،وقت آنها و مغز آنها را به "برگرکینگ" و "ماونتین دی یو" می فروشیم."

 http://shahrvand-newspaper.ir/Default.aspx?NPN_Id=84&pageno=16

  

نظرات 0 + ارسال نظر
برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد