در سپهر آموزش

اتحاد برای آموزش با کیفیت

علم و دانش را از کالائی شدن برهانیم
آموزش و پرورش برای بقای جامعه انسانی و تمدن ضروری است از این رو برای انجام این امر مهم هر یک از جوامع مختلف خودشان را موطف به تهیه شرایط آموزش برای انتقال علم و دانش به نسل های آینده میدانستند. در زمانهای مختلف آموزش و پرورش همواره وظیفه کل جامعه بوده و نهادهای آموزشی از نسلی به نسل دیگر انتقال می یافته اند و تقریبا در تمام جوامع این نهادها جزءاموال عمومی محسوب می شوند.

مدارس و دانشگاه ها طی نسل های مختلف دست به دست میشده و در هر دوره تامین زندگی معلمان و اساتید نیز اساسا بر عهده همان نهادهای عمومی بوده است.

در چند دهه اخیر نظام سرمایه داری تمام تلاش خود را به کار برده تا آنکه امر آموزش را به صورت کالائی خصوصی در آورد تا از طریق فروش علم ودانش به سود های کلان دست یابد، واز همین رو است که مدارس و دانشگاه ها را به بخش خصوصی واگذار میکنند تا علم ودانش تنها در اختیار صاحبان قدرت و ثروت قرار گرفته و کارگران و زحمتکشان از آن محروم باشند.

در مقابل این امر وظیفه انسان دوستی و تعهد به انتقال علم و دانش از نسلی به نسل دیگر ایجاب میکند که مدافعان حقوق کارگران و زحمتکشان تمام توان خود را به کار برده تا علم و دانش را از کالائی شدن و انحصاری شدن در دست عده ای سود جو ومنفعت طلب نجات دهند. هر گونه تلاشی در این زمینه ارزشمند و قابل ستایش است به شرط آنکه همانند دیگر تلاش های بین المللی به صورت دکان کاسبی جدید برای عده ای، که از هر امر خیری برای ایجاد دکان ودستگاه برای خود استفاده میکنند در امان بماند. آنانکه بودجه های نهادهائی مانند یونیسف را صرف ایجاد سمینار های پرزرق و برق کرده و در فرست کلاس ها مسافرت میکنند و در هتل های گران قیمت اقامت میگزینند تا درباره حقوق کودکان و محرومان از تحصیل سخنرانی های با آب و تاب ارائه دهند و در انتها هیچ چیز به جز صورت حساب های کلان به نهادهای کمک رسانی ارائه نمیدهند .

مقاله زیر در جهت معرفی یکی از این نهاد هاست که امیدواریم به سر نوشت نهادهای دیگری از این قبیل دچار نشده و به صورت واقعی برای عمومی کردن امر آموزش و پرورش تلاش کند.

اتحاد برای آموزش با کیفیت
نسرین هزاره مقدم – تارنمای کانون مدافعان حقوق کارگر
اتحاد برای آموزش با کیفیت (Unite for Quality Education) کمپینی است وابسته به سازمان جهانی آموزش (EI) که در راستای یک شعار اساسی شکل گرفته است:
“مطالبه آموزش با کیفیت همگانی باید برنامه کاری همه فعالان حوزه آموزش باشد تا آینده ای صلح آمیز، شایسته و سعادتمند داشته باشیم”.
با این کمپین، سازمان EI توانسته 30 میلیون معلم، مربی و کارمندان حوزه آموزش به همراه سازمان های همکار و همپیوند آنها و همه انجمن هایی که تامین آموزش دولتی رایگان در دستور کارشان قرار دارد را در سراسر جهان متحد کند.
به رغم گوناگونیهای اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی، اعضای این کمپین متحد شدهاند تا عناصر آموزشی جهان آینده را به صورت زیر طراحی کنند:
- دسترسی رایگان در سراسر جهان به معلمان باکیفیت و متخصص
- استفاده از منابع و ابزارهای آموزشی مدرن
- ایجاد محیطی امن و حمایتی هم برای تدریس و هم برای یادگیری
هدف این کمپین، آگاهی رسانی به دولت ها، سازمان های غیردولتی، موسسات مالی و فعالان حوزه های مختلف مدنی در زمینه های زیر است:
- نقش کلیدی آموزش کیفی در توسعه فردی و اجتماعی
- لزوم دسترسی هر دانش آموز به آموزش با کیفیت
- درک اهمیت این مساله که آموزش باید سنگ بنای همه برنامه ریزی های دولتی و صنفی برای بعد از 2015 باشد.
- آگاهی از نقش راهبردی سازمان EI در رساندن صدای معلمان جهان به یکدیگر و ایجاد همبستگی میان آنها.
در این کمپین، از معلمان جهان و اتحادیه های آنها خواسته شده که در سه زمینه آموزش کیفی وارد کنش جدی شوند: تدریس باکیفیت، ابزارهای آموزشی با کیفیت و محیط آموزشی باکیفیت. در همین راستا، در طول سال گذشته این کمپین، سیمنارها و کارگاههای آموزشی متعددی در سراسر جهان برپا کرده است که کارگاه آموزشی 5 روزه در کابل افغانستان با موضوع استفاده صحیح از منابع آموزشی از جمله همین فعالیت ها است.
اما این کمپین چه تعریفی از آموزش کیفی دارد؟
آموزش کیفی یعنی توانمندسازی فرد فرد جامعه بر اساس توانایی ها، مهارتها و ویژگی های فردی. آموزش ابزاری است که کمک می کند هر فرد هم به عنوان یک شهروند ملی و هم به عنوان یک عضو جامعه جهانی پتانسیل لازم برای ایفای نقش موثر و سعادتمندانه را به دست آورد.
یونسکو چه تعریفی از آموزش دارد؟
تعریفی که یونسکو در 1996 از آموزش ارائه کرده، این چنین است:آموزش شریان اصلی توسعه فردی و اجتماعی است. ماموریت آن، توانمندی استعدادهای همه ما بدون هیچ استثنایی است تا به پتانسیل غایی خود برسیم و مسئولیتهای خود را در زندگی شخصی و اجتماعی برعهده بگیریم.
چند نکته مهم اینجا وجود دارد:
1- آموزش کیفی، یک مقوله حقوق بشری است. ماده 26 اعلامیه جهانی حقوق بشر صریحا تاکید می کند که “تحصیل و آموزش، حق هر انسانی است.” منظور از آموزش هم کاملا واضح است: از اولین سالهای کودکی یعنی پیش دبستانی گرفته تا آموزش ابتدایی، متوسطه، آموزش های شغلی و ضمن خدمت و همچنین تحصیلات تکمیلی. امکان تحصیل و آموزش رایگان کیفی در همه مقاطع فوق، حق طبیعی
شهروندی است. در این اعلامیه آمده است: آموزش باید به سمت تکامل شخصیتی افراد حرکت کند، احترام به حقوق شهروندی و آزادیهای اجتماعی را به آنها بیاموزد. آموزش باید به درک متقابل، همزیستی و رویکرد صلح آمیز میان ملتها، نژادها و ادیان بیانجامد.
2- وظیفه دولتهاست که آموزش با کیفیت را برای همه شهروندان از ابتدای طفولیت (آموزش پیش دبستانی) تا بزرگسالی فراهم کنند. در واقع یونسکو معتقد است که آموزش رایگان با کیفیت، یک کالای دولتی (public good) است.
این تنها دولت ها هستند که میتوانند و البته باید، عرضه کننده آموزش رایگان، منطبق با استانداردهای جهانی باشند.
3- تحقیقات سازمان جهانی همکاری و توسعه (OECD) نشان میدهد که همه کشورهایی که استانداردهای آموزشی بالایی دارند، دارای اتحادیه های آموزشی بسیار قوی نیز هستند. این کشورها، شامل فنلاند، کره، ژاپن و استرالیا هستند. در این کشورها، اتحادیه آموزشی فقط شامل معلمان نیست، بلکه سازمانی است متشکل از مربیان، معلمان، اساتید دانشگاه و کارکنان بخش آموزش، که جدا از حل و فصل مسائل و دغدغه های صنفی کارکنان، با فشار بر دولت ها و رصدکردن عملکرد آنها، یک مطالبه اصلی را هم دنبال می کنند: دسترسی به آموزش رایگان و با کیفیت برای همه.
4- و روشن است که اتحادیه های آموزشی قوی و منسجم، وقتی با انجمن ها و نهادهای مردمی بر سر مطالبه حق آموزش کیفی، همبسته و متحد گردند، می توانند اهرم های قویتری برای فشار بر دولت ها باشند، مطالبه حق، هرچه جمعی تر و گسترده تر باشد، کاراتر است.