آموزش و پرورش و میراث های بر جا مانده!
محمدرضا نیک نژاد،روزنامه اعتماد،8 مهرماه 93
(این یاداشت با نام "میراث بر جا مانده ی آموزش و پرورش پیشین" به چاپ رسیده است)
در آستانه آغاز سال آموزشی خبری های اقتصادی در زبان فرادستان نهاد آموزش بسامد فراوانی یافته است. کسری بودجه پنج هزار میلیاری و هزینه کرد 99 درصدی بودجه برای دستمزد فرهنگیان،بازنشستگی پیش از موعد 25 هزار فرهنگی،تعدیل ده درصدی نیرو در دو – سه سال آینده و .... بخشی از این خبرهاست. موضوع پیشخور شدن ردیف های استخدامی در دولت پیشین و ناتوانی در استخدام نیروهای تازه،فرارِ رو به جلوی سامانه آموزشی در زدن دست رد به سینه نیروهای حق التدریس و مربیان پیش دبستانی است و .... یادآور ناخوشی سختِ سامانه آموزشی کشور.
گرچه از هنگام پاگرفتن آموزش و پرورش نوین در ایران و گنجاندن هزینه کرد آن در سبد بودجه دولت،همواره اعتبارات این نهاد با کمبود روبرو بوده،اما در دوران هایی این کمبود،دست اندازهای بلندی بر سر راه حرکت لنگان لنگان آن پدید آورده است. برای ریشه یابی دشواری های اقتصادی کنونی باید نگاهی به گذشته بیندازیم. واپسین سکاندار سامانه آموزشی در دوت پیشین،پس از سال ها تجربه نمایندگی به وزارت رسید. در دوران نمایندگی به نهادهای صنفی نزدیک شده و در برخی گردهمایی های اعتراضی فرهنگیان،خویش را همراه و دردآشنای آنها نشان داد و چند بار نیز نمایندگانِ آنها را در مجلس ملاقات نمود. از این رو فرهنگیان گزینش او را به فال نیک گرفتند و باور حاکم این بود که وزیر تازه با همه کاستی های آموزش و پرورش آشناست و می تواند سر و سامانی به گرفتاری های این وزارتخانه بدهد. اما پس از به دست گرفتن رهبری نهاد آموزشی نه تنها گره ای از گرفتاری های کهنه آموزش و پرورش – از آن میان دستمزد فرهنگیان - گشوده نشد بلکه با ورود به برخی طرح های فرا وزارتخانه ای مانند "سند تحول بنیادین" و اجرای شتابزده و گزینشی بخش هایی از آن،این گره کور را به مرحله های دشوارتری وارد نمود. وزارتخانه ای که کمبود بودجه بخشی از ساختار آن شده است،تابِ پیشبردِ بیش از هفتصد برنامه در سال را نداشت! این رفتارهای شعارگونه،در اوج تحریم های هسته ای انجام گرفت و با توجه به آزاد شدن بهای دلار و کاهش ارزش واحد پول ملی در برابر آن،اعتباراتِ آموزش و پرورش در یکی – دو سال،از دوازده میلیارد دلار به هفده هزار میلیارد تومان یعنی نزدیک پنج میلیارد دلار! رسید و گرفتاری های مالی بیش از بر سه برابر گردید. اما شگفت آورترین عمل دولت دهم در سال پایانی آن رخ داد. در زمانی که وزیران پیشین - مانند علی احمدی - در پی کاهش نیرو و ساماندهی آن بودند،حاجی بابایی با استخدام بی سرو صدا و بیرون از ضابطه 116 هزار نیرو،آموزش و پرورش را درگیر شرایط سختی نمود و این در حالی بود که هزاران آموزگارِ حق التدریس و مربی پیش دبستانی،سال ها چشم براه استخدام بودند. این رفتار پنهانی،بیش از دوهزار میلیارد تومان بار مالی تازه برای کاربدستان کنونی آموزش و پرورش پدید آورده و این شوک نا بهنگام و مهار نشدنی آنها را وادار نموده که برای کاهش پیامدهای آن به اندیشه تعدیل نیرو بیفتند. به باور نگارنده این رفتارِ کاربدستان پیشین و پیامدهای ناخوشایند آن برای سامانه آموزشی،کم از پرونده ی بورسیه های غیر قانونی در وزارت علوم ندارد و بی گمان گره ای است که به این زودی ها باز نخواهد شد.
اما امروز و در آستانه مهرماه از سویی شمشیر استیضاح مجلس بالای سرِ وزیر تیزتر از همیشه است و کمبود بودجه پنج هزار میلیارد تومانی دیر یا زود گریبان فرادستان آموزشی را می گیرد. اجرای ناکارآمدِ بیمه طلایی، پافشاری بر برخی از دگرگونی های ساختاری مانند بازگرداندن پنجشنبه ها به روزهای آموزشی- جدای از این که با آن همراه باشیم یا نه،دل نگرانی های اقتصادی و اجتماعی فرهنگیان، نارضایتی آنان از روند کُند دگرگونی های وعده داده شده در سخنان رییس جمهور روحانی و وزیر آموزش و پرورش،مدارای بیش از اندازه وزیر با نیروهای به جا مانده از دولت پیشین و سنگ اندازی های آنها و .... وزیر را در جایگاه سستی نسبت به نیروهای مخالف – چه در مجلس و چه در میان فرهنگیان - قرار داده است. در این شرایط بهترین راه شاید بازگشت وزیر و کارگزارانش به سوی فرهنگیان باشد. بی گمان بسیاری از گرفتاری های امروز آموزش و پرورش میراث دولت پیشین است. وزیر آموزش و پرورش باید بتواند افکار عمومی فرهنگیان را با خود همراه کرده و آنها را در جریان گرفتاری های فراوان خویش قرار دهد و این تنها زمانی رخ می دهد که صاف و پوست کنده با آنها سخن بگوید و گرفتاری ها را برایشان توضیح دهد. شاید نمایندگان تندرو از دولت و دولتمردان هراسی نداشته باشند،اما بی گمان از افکار عمومی می ترسند. پس امید است که سال آموزشی تازه سالی گردد که افزون بر کاهش گرفتاری های مالی آموزش و پرورش،شاهد نزدیکی بیشتر فرهنگیان و وزیر باشیم.
http://etemadnewspaper.ir/Released/93-07-08/93.htm
