مهر بی‌مهر برای دانش‌آموزان محروم
گزارش،روزنامه آرمان، 11 شهریور 93
آرمان -هانیه حقیقی: چند هفته بیشتر به شروع سال تحصیلی جدید نمانده و این در حالی است که برخی از مشکلات بر سر راه تحصیل دانش‌آموزان که در سال‌های گذشته وجود داشته کماکان نیز وجود دارد. با شروع سال تحصیلی 94-93 در حالی بیش از 12 میلیون دانش‌آموز به مدرسه می‌روند که طبق اعلام رئیس مرکز آمار آموزش‌وپرورش، باز هم چیزی حدود 145 هزار دانش‌آموز از تحصیل جا مانده‌اند. کودکان بازمانده از تحصیل یا آنها که درس و مدرسه را به هزار دلیل رها کرده‌اند، اغلب متعلق به خانواده‌های آسیب‌دیده‌ای هستند که در حاشیه شهرها زندگی می‌کنند.این مشکل می‌تواند دلایل متعددی از جمله فقر اقتصادی و فقر فرهنگی داشته باشد به این معنی که، برخی از خانواده‌های کم بضاعت آنچنان استطاعت مالی ندارند که فرزندان خود را راهی مدرسه کنند و دلیل دیگری که کودکان بیشتری را نسبت به فقر مالی شامل می‌شود فقر فرهنگی است یعنی، برخی از خانواده‌ها به‌رغم فقر مالی، فقر فرهنگی هم داشته و اهمیتی برای تحصیل کودکان خود قائل نیستند یا آنها را از سنین پایین روانه بازار کار می‌کنند. همچنین، در برخی مناطق، مدرسه رفتن دختران و ادامه تحصیل آنان تا مقاطع بالا ناپسند تلقی می‌شود. از این مسائل که بگذریم، ضعف امکانات هم مزید بر علت شده و امر آموزش را برای برخی دانش‌آموزان سخت کرده است. اگرچه طی سال‌های اخیر اقدامات زیادی در راستای افزایش امکاناتی نظیر نوسازی و احداث ساختمان‌های آموزشی و هوشمندسازی مدارس و رفع کمبودها در سطح استان‌های محروم کشور انجام شده اماهمچنان برخی استان‌ها مانند خوزستان، سیستان و بلوچستان و... از نظر کیفی در سطح پایینی قرار دارند. در اغلب مناطق عشایری دانشآموزانی هستند که مجبور به تحصیل در چادر هستند به‌گونه‌ای که، صرف‌نظر از امکانات آموزشی، امکانات بهداشتی همچون سرویس بهداشتی نیز برای آنها مهیا نیست. در سوی دیگر ماجرا، دانش‌آموزان روستایی قرار دارند؛ آنها اگرچه در داخل مدرسه درس می‌خوانند اما باز هم از دایره عدالت آموزشی خارج هستند. نمونه آن را بارها و بارها شاهد بودیم. به‌عنوان مثال، دانش‌آموزان دبستان ندای انقلاب روستای شین‌آباد از توابع پیرانشهر که به‌دلیل نبود استانداردهای لازم در سیستم گرمایشی مدرسه با شعله‌های بخاری نفتی سوختند. البته، لازم نیست راه دوری برویم. در روستاهای اطراف شهرهای بزرگی مثل تهران، اصفهان و مشهد هم هستند کودکانی که به دلیل کمبود امکانات مجبورند برای تحصیل به شهرها و روستاهای مجاور بروند و به همین دلیل برخی از دانش‌آموزان که اغلب هم دختر هستند از تحصیل بازمانده یا مجبور به ترک تحصیل می‌شوند.این اولین بار نیست که صحبت از مشکلات تحصیل دانش‌آموزان می‌شود؛ دانشآموزانی که قرار است آینده کشورمان را بسازند و کیفیت آموزش آنان رابطه مستقیمی با کیفیت فردای کشورمان دارد. واضح است که دانش‌آموزان مناطق محروم با مشکلات بیشتری روبه‌رو هستند و رفع فقر اقتصادی و فرهنگی خانواده‌ها و همچنین کمبود امکانات آموزشی از وظایف مسئولان متولی این امر است. این در حالیست که وزیر آموزش‌وپرورش در جدیدترین اظهارات خود گفته است: «تحصیل دانش‌آموزان تا پایان دوره متوسطه اول اجباری شده و والدینی که فرزند خود را از تحصیل محروم کنند، مجرم شناخته می‌شوند» اما، با توجه به تمام اظهارات و صحبت‌ها و آماری که در این زمینه ارائه می‌شود هرساله شاهد وجود کودکانی هستیم که از تحصیل که حق طبیعی هر دانش‌آموزی است محروم می‌مانند.
دانشآموزانی که در آمار محاسبه نمی‌شوند
چند سالی است بحث هوشمندسازی مدارس و تبلت دانش‌آموزی بسیار داغ شده و مسئولان هرازگاهی آماری امیدوارکننده از وضعیت کیفی تحصیل دانش‌آموزان ایران ارائه می‌کنند اما، گویا دانش‌آموزان مناطق محروم در زمره آمار به حساب نمی‌آیند چراکه، آنها نه تنها حداقل استانداردهای لازم برای تحصیل را ندارند که در برخی از مواقع کمبود امکانات آموزشی از جمله نبود مدرسه در پایه‌های تحصیلی بالاتر منجر به ترک تحصیل این دانش‌آموزان می‌شود. بنابراین، شاید لازم باشد به مسئولان یادآوری کنیم که اصلی‌‌ترین خواسته دانش‌آموزان مناطق محروم کشور تحقق عدالت آموزشی و تحصیل در آرامش است.
اقتصاد؛مهمترین عامل بازدارنده تحصیل
یک کارشناس آموزش‌وپرورش در گفت‌وگو با آرمان می‌گوید: در هر گستره جغرافیایی چه در مناطق محروم و دورافتاده و چه در مناطقی با تراکم شهری بالا، مهمترین عامل بازدارنده تحصیل کودکان اقتصاد است. البته مسائل فرهنگی از دیرباز وجود داشته که با توجه به ارتقای سطح فرهنگی خانواده‌ها بسیار کمتر از گذشته شده و فقط در مناطق حاشیه‌ای شاهد آن هستیم. محمدرضا نیک‌نژاد می‌افزاید: در برخی خانواده‌ها فرزندان پسر در سن کم وارد بازار کار شده و دختران نیز در سنین پایین ازدواج می‌کنند و از این رو هر دو گروه از تحصیل بازمی‌مانند که همه آنها ناشی از فقر اقتصادی است. آموزش‌وپرورش هم که همیشه با کسری بودجه مواجه است و از این رو، خانواده‌ها مجبورند کمک هزینه‌ای برای تحصیل فرزندانشان به مدارس پرداخت کنند و این موضوع چه در مناطق و روستاهای محروم و چه در کلانشهرها قابل مشاهده است که رغبت والدین بی‌بضاعت را برای به مدرسه فرستادن فرزندانشان کاهش می‌دهد. او تصریح می‌کند: بخشی از موضوع هم برمی‌گردد به محتوا و ساختار آموزشی که دانش‌آموز وقتی می‌بیند اطرافیانش که تحصیلکرده‌اند بیکارند یا وقتی محیط آموزشی متناسب با سن و موقعیت دانش‌آموز با او رفتار نمی کند و در شرایطی که جامعه دچار انفجار تکنولوژی است و با توجه به گستردگی اطلاعاتی که دانش‌آموزان به آن دسترسی دارند مشخص است که محتواهای آموزشی جذابی در مدارس ارائه نمی‌شود. این موضوع منجر به ترک تحصیل به ویژه در مقاطع متوسطه شده که اغلب دانش‌آموزان به خواست خود این کار را می‌کنند. نیک‌نژاد ادامه می‌دهد: در هر حال آموزش در ایران نیاز به یک خانه‌تکانی جدی دارد و ما نیازمند بازبینی در محتواها و روش‌ها هستیم. در رابطه با مناطق محروم هم آموزش‌وپرورش نباید به دنبال سپردن کار به بخش خصوصی و سود دهی باشد چراکه، مدارس کارخانه نیستند که سودده باشند و دولت وظیفه دارد در این حوزه هزینه کند و تمامی کودکان کشور را آموزش دهد.
برخی آمارها تاسف بار است
یک عضو کمیسیون آموزش مجلس هم در این باره به آرمان می‌گوید: در قوانین تحصیل رایگان حق هر کودکی است و در این زمینه به هیچ وجه خلأ قانونی نداریم. به نظر می‌رسد آنچه کشور ما را با آمارهای نگران‌کننده‌ای از تعداد بازماندگان از تحصیل مواجه کرده ناشی از کوتاهی‌هایی است که اتفاق افتاده است. قاسم جعفری تاکید می‌کند: آمارهایی که از تعداد بی‌سوادان و تعداد دانش‌آموزان جا مانده از تحصیل منتشر می‌شود برای کشور و نظام ما که بر اساس علم و دانش حرکت می‌کند تاسف بار است بنابراین، در بخش اجرایی وزارت آموزش‌وپرورش باید برای شناسایی و جذب کودکان محروم بکوشد و همچنین بحث فعالیت نهضت سوادآموزی را در جهت گسترش فرهنگ خانواده‌ها جدی بگیرد چراکه والدینی که سواد داشته باشند کودکان خود را هم تحت هر شرایطی به مدرسه می‌فرستند. او می‌افزاید: رئیس مجلس هم تاکید کرده که در زمینه تامین اعتبارات آموزش‌وپرورش کمک حال این وزارتخانه هستیم و در کمیسیون آموزش هم هر جا که لازم باشد کمک می‌کنیم اما، این وزارتخانه هم باید در زمینه آموزش دانش‌آموزان با درایت عمل کرده و برنامه‌ریزی بلندمدت فرهنگی و اقتصادی داشته باشد.
http://armandaily.ir/?News_Id=88431
